Progon Bošnjaka iz BiH, otimanje Bošnjačke zemlje i pljačkanje Bošnjačkih imanja, mjereno ne više godinama i decenijama – već stoljećima, posebno intenzivno i posljedično dogodilo se od 1918. u Kraljevini SHS, ponovilo tokom nastajanja i postojanja Titove Jugoslavije, još drastičnije eskaliralo za vrijeme agresije na BiH 92-95, a događa se i danas u Dejtonskoj BiH (entitetu Rs), koju je samo posljednje tri godine napustilo 100.000 građana, pretežno mladih.
A oteta Bošnjačka zemlja nisu samo oteta polja, otete njive i oranice, otete bašte i dvorišta, već i oteteti gradovi, regije i prirodni resursi, u kojima se i dalje uspješno guši zajedništvo, a neometano jačaju i snaže nacionalizmi.
Plodne ravnice uz Unu i Savu na području opštine Bosanska Dubica su samo mali dio kapitalnih vrijednosti i prirodnih resursa koje nam i ovih dana, mjeseci i godina, kao stoljećima ranije, neprijatelji bespoštedno otimaju i prisvajaju, a nas ubijaju i progone, kako bi se bez ulaganja i rada domogli našeg bogatstva. Ranije uzurpirana i oteta agrarnom reformom u Kraljevini SHS, te novom agrarnom reformom, eksproprijacijom i nacionalizacijom u Titovoj Jugoslaviji, bošnjačka zemlja na području opštine Bosanska sada Kozarska Dubica danas se strancima nudi i prodaje u bescijenje, da se zadovolje nezajažljivi apetiti vlasti predvođene Dodikovim SNSD, prikriju i pokriju promašaji opštinske administracije u postdejtonskom periodu .
Otimačina bošnjačke zemlje
Tokom agresije na BiH tokom 1992 – 1995. okupatori su učnili sve da zemlju intelektualno obezglave,etnički pometu i očiste, pa krenuli u otimačinu i nemilice otimali i prisvajali sve što smo posjedovali, sve što su stvorile ove i prethodne generacije. Od vrijednih kapitalnih vrijednosti koje su stvorile i sačuvale generacije, na posebnom udaru se našla bošnjačka zemlja.
Nakon okupacije BiH i stvaranja Rs brzo je rastureno i pojedeno sve opljačkano , pa se kriminalno udarilo kroz privatizaciju rasparčavanjem i prodajom u bescijenje industrijskih postrojenja i firmi, a kada se i to pojelo, nastavilo se sa zaduživanjem, licitiranjem i prodajom prirodnih resursa i zemljišta. To se odrazilo na društveni i privatni sektor, čime su društveni i javni sector dovedeni na prosijački štap. Isti ili sličan scenarij se ponavlja i prepoznatljiv je u mnogim gradovima širom BiH, a posebno je upečatljiv na okupiranom području Rs. Bosanska kršteno Kozarska Dubica je samo jedna od takvih opština, jedan od takvih gradova.
Recept Kraljevine SHS za otimačinu Bošnjačke zemlje
Recept za prisvajanje i otimačinu bošnjačkih imanja, primjenjen u Kraljevini SHS, “uspješno” se koristi do današnjih dana. U Velikoj Srbiji , koja je nastala 1.12.1918. pod imenom Kraljevina SHS, sve je bilo pretežno srpsko. Već na početku stvaranja ove države Srbima je uspjelo dočepati se muslimanske zemlje. Izdavanjem kraljevskog proglasa na Krfu i Prethodnih odredbi za pripremu agrarne reforme od 2.2.1919.godine muslimanskim zemljoposjednicima je oteto 755.233 ha zemlje koja je bila pod tzv. kmetskim selištima (trećinarstvo), a naknadnim Beglučkim uredbama i zakonima oduzeto je još 419.767 ha zemlje koja je bila pod tzv. beglucima (napoličarstvo), pa je 1,175.000 ha zemlje koja je bila u vlasništvu muslimanskih posjednika prešlo u ruke srpskih kmetova i beglučara. Od banaka i drugih institucija oduzeto je još 110.922 ha. Zemlja je oduzeta uz simboličnu nadoknadu, koja nikad do kraja nije isplaćena. Zemlju je dobilo 249.518 srpskih familija, čime je blizu 1 milon građana srpske nacionalnosti postalo vlasnikom i posjednikom. Opljačkana površina zemlje činila je 23% ukupne površine BiH, odnosno 38,8% poljoprivrednog zemljišta ( od čega 52,8% obradivog i 7,8% šumskog). A prije provođenja agrarne reforme 1918-1919.godine u BiH Bošnjaci -Muslimani su imali u posjedu 91,1% zemljišta, Srbi-pravoslavci 6,0%, Hrvati – katolici 2,6% i ostali 0,3%. A nakon prve Agrarne reforme u Drugoj Jugoslaviji – Titovoj uz ekspropri jaciju je provedena Druga agrarna reforma, te izvršena i nacionalizacija gradskog zemljišta, sa kojom su mnogi Bošnjaci gurnuti na prosijački štap. Koliki su efekti ovih pljačkaških zahvata ni danas nema dostupnih tačnih podataka, ali je nesumljivo da su bili ogromni. Tako se zemljom otetom od bosanskih muslimana manipulisalo i manipuliše već drugo stoljeće.
Ovo potvrđuje i lično iskustvo autora ovog teksta, čija je porodica na ulazu u Bosansku Dubicu, kod Crnačkog mosta, posjedovala 23 dunuma zemlje. Kada je pravljen odvodni kanal za pritoku Une Moštanicu od te zemlje uzurpirano je 18 dunuma, a 4,5 dunuma neovlašteno je dato porodici Liščinski iz sela Klekovci, koja i danas uživa tu zemlju. Svi pokušaji familije Hasančević da vrati u svoj posjed preostalih 4,5 dunuma ostali su bezuspješni.
Vlasti Rs pripremaju ili već imaju pripremljena slična “zakonska” rješenja da se dokopaju napuštenih kuća i bošnjačklih imanja prognanih Bošnjaka, kojih je širom Rs. Uslovljavnje vlasništva plaćanjem različitih nameta, te korištenjem i boravkom koji se na poznat način onemogućava, je oproban recept i osnova za provođenje otimačine. A prema nekim informacijama samo u gradu Bosanska Dubica je trenutno prazno preko 200 bošnjačkih kuća. Ništa nije drugačije ni u ostalim gradovima na okupiranom području Rs.
Dubička poslovna zona Lipova greda
S desne i lijeve strane magistralnog puta , koji iz Bosanske Dubice vodi u Bosansku Gradišku, nedaleko od ulaza u gradsko jezgro, nalaze se velike neizgrađene zemljišne površine. To područje se zove Lipova greda. Odlukom opštine Kozarska Dubica od 9.jula 2009. godine na ovom području je osnovana Poslovna zona “Lipova greda”, radi rješavanje problema nezaposlenosti, pokretanja privredne aktivnosti i privlačenja stranih investicija. Površina zone je 68 ha, od čega je 47 ha na jednoj strani puta – predviđeno za proizvodne djelatnosti, a 21 ha je na drugoj strani – namjenjen za trgovinsko- poslovne djelatnosti. Plan za industrijsku zonu usvojen je odlukom opštine 31.3.2009. godine. Do agresije na BiH to zemljište je korišteno za poljoprivredu i za eksploataciju šljunka. Po novim projekcijama ove zemljišne površine su predviđene za izgradnju industrijskih postrojenja male i srednje veličine u oblasti proizvodnje i obrade, u obrtu i uslužnim djelatnostima, kao što su hladnjače i skladišta različitih namjena. Lokalitet je 100 km udaljen od Zagreba, 20 km od autoputa Zagreb- Beograd, a samo 10 km od graničnog prelaza D. Gradina – Jasenovac (Hrvatska). Dodatnu pogodnost predstavlja blizina r. Save, kao plovne veze sa EU.
To područje je nakon agresije na BiH, formiranjem Rs i preimenovanjem Bosanske Dubice u Kozarsku, proglašeno Poslovnom zonom. Zemljište je ranije pripadalo prvenstveno dubičkim muslimanskim porodicama i služilo je za poljoprivredu. U vrijem Kraljevine SHS i po završetku Drugog svjetskog rata , kada su stvarane zemljoradničke zadruge i kasnije poljoprivredna dobra , zemljište je oduzeto od prethodnih vlasnika i dato individualnim poljoprivrednicima i dubičkim zemljoradničkim zadrugama.
Formiranje industrijske zone Lipova greda je jedan od važnijnijih opštinskih privrednih projekata u opštini Bosanska sada Kozarska Dubica u nekoliko posljenjih izbornih mandata. Projekat je zasnovan na prodaji dubičke zemlje stranim privrednim poduzetnicima za izgradnju privrednih kapaciteta, koji bi nezaposlenim Dubičanima ponudili nova toliko potrebna radna mjesta. U tome ne bi bilo ništa sporno da se ne radi o zemlji koja je mjerama agrarne reforme, eksproprijacijom i nacionalizacijom provedenom u Kraljevini SHS i Titovoj Jugoslaviji oduzeta od Bošnjaka bez naknade ili uz minimalnu nadoknadu, koja nekima nikad do kraja nije isplaćena.
U Rs se, po iskustvu stečenom u vrijema Kraljevione SHS i za postojanja Titove Jugoslavije, nastavilo sa otimačinom. Dana 1.oktobra 2009.godine Vlada Rs je nezakonitom Odlukom o prenosu prava raspolaganja nepokretnostima otetu zemlju od Bošnjaka u vrijenosti 1,5 milion BKM kao svoju ustupila bez naknade Opštini Kozarska Dubica u svrhu izgradnje Poslovne zone” Lipova greda”. Po ustaljenom modelu otimačine donošenju ove odluke prethodilo je utvrđivanje opšteg interesa, što je opštini Kozarska Dubica dalo pravo da ekspropriše sve zemljišne parcele na tom lokalitetu.
Podsjećamo da je na sjednici SO K. Dubica održanoj 30.4.2009. donesena Odluka o izradi regulacionog plana za poslovnu zonu “Lipova greda”, a već 16.6. sa italijanskom grupacijom “Franzoni Filati” dogovoreno osnivanje Preduzeća sa sjedištem u Dubici, koje bi vršilo promociju poslovne zone.
Dana 23.12.2009. godine načelnik Opštine Kozarska Dubica Nino Jauz potpisao je Ugovor o izradi studije izvodljivosti za ovu poslovnu zonu sa direktorom Razvojne agencije grada Ćakovca g. Kristijanom Mavrekom, iskusnim u formiranju poslovnih zona, a dana 13.4.2010-te zamjenik načelnika Opštine K.Dubica Rajko Marčeta potpisao je Memorandum o saradnji sa Kristijanom Kaufholdom , predsjednikom Njemačke vladine organizacije za tehničku saradnju (GTZ) i zaključio Ugovor o sufinansiranju studije izvodljivosti . Odluka o usvanju regulacionog plana usvojena je aprila 2010.g.
Dana 22.jula 2010-te načelnik Opštine Dubica Nino Jauz i Dražen Vidović, direktor, osnivač i vlasnik IBC – International Bridge Consulting (Italijanska konsultantska kompanija) u prisustvu Predsjednika Rs Milorada Dodika i Ministra privrede, energetike i rudarstva Slobodana Puhalalo, potpisali su ugovor za izgradnju Poslovne zone “Lipova Greda”.
Javni poziv za posredovanje u traženju i dovođenju potencijalnih investitora kao kupaca u zoni “Lipova greda” objavljen je 4.1.2012.godine. Potencijalnom posredniku ponuđeno 20% od postignute kupoprodajne cijene zemljišta.
U Bosanskoj Dubici je 1.maja 2013. boravila delegacija iz turske pokrajine” Bursa” radi saradnje u metalnoj industriji i transportu, a 11.maja 2013. u Dubici je u prisustvu ambasadora Ujedinjenih Arapskih Emirata A. Dragičevića boravio šeik Muhammad bin Saqr i interesovao se za uslove poslovanja i poslovne olakšice.
Dana 29.10. 2015. Opština K. Dubica je raspisala oglas za prodaju neizgrađenog zemljišta u zoni L.Greda. Italijanska firma “Megasel” iz Padove najavil a je kupovinu tri parcele radi izgradnje fabrike za proizvodnju šipki i provodnika (na bazi silicija) za solarne panele.
Avgusta 16. 2016.g. vlasnik turske firme “Avrupa“ Hasan Ašik iz Izmira sa načelnikom opštine Zlojutro Milom potpisao je ugovor o kupovini tri parcele u zoni „Lipova greda“ pov. 17000m2 za izgradnju fabrike za proizvodnju stambenih kontejnera i montažnih kuća, koja će u početku zaposliti 100 a kasnijedo 300 radnika, a počeće rad 2018.g.
Prema dostupnim informacijama na internet adresi www.poslovna zona.ba zemljište u industrijskoj zoni se prodaje po cijeni 4,5 eura za m2 uz popust od 10% ako kupac zaposli 10 do 30 radnika, ili veći ako zaposli više radnika. Usličnim proporcijama smanjuju se građevinska renta i cijena komunalija . Za prvu godinu poslovanja i komunalna taksa je niža.
Zemljište u Lipovoj gredi postaje plijen profitera
U industrijsku zonu Lipova greda uložena su značajna sredstva. Napravljeni su projekti, obezbjeđeni izvori energije, postavljena kanalska mreža i dovedena voda . Sve je spremno samo je još uvijek malo zamišljenih industriskih pogona. Većina njih je još uvijek samo na crtežima. Ranije započeta prodaja zemljišta nastavljena je i ove godine javnom oglašavanjem.
Prema dostupnim informacijama u Dubici žele poslovati poslovni ljudi iz inozemstva. Opštinski privrednici i načelnici Nino Jauz, Zlojutro Mile, a sada i Reljić Predrag sa ograničenim uspjehom već duže vode pregovore sa Itatlijanima, Njemcima, domaćim tajkunima a sada i s Turcima o prodaji ili čak ustupanju dubičke zemlje, dok impozantni privredni kapaciteti dubičke opštine koji su do rata zapošljavali preko 6.000 radnika propadaju, zatvaraju svoje kapije i kupuju ih ratni profiteri za male pare. I dok se 5.000 nezaposlenih Dubičana već 10 godina uzalud nada nekom poslu, od kojih 3.000 aktivno traži posao, u travi zarastaju dubički giganti TI “Knežopoljka” koja je zapošljavala 2.500 radnika, ŠIP” Kozara” koji je zapošljavao 1.500 do 2.000, Tvornica za hemijsku preradu kukuruza “Šećerana” 300, Tvornica poljoprivrednih priključnih mašina 500, Konfekcija papira 350, IGP “Una” 270, DRM 500, “Elektro” 150, Komunalno 300, Kooperacija, Mlin” Zitopromet” … itd.
Prethodnih godina napravljen je jedan poslovni objekat kojeg trenutno koristi u najam turski preduzimač, koji gradi pogon za proizvodnju stambenih kontejnera. Njemačka firma “Carl Kuhne , koja kooperira sa dubičkim proizvođačima, najavila je kupovinu četiri parcele za proizvodnju krastavaca u kooperaciji sa oko 100 kooperanata. Firma bi uposlila i manji broj radnika. Tvrdi se da ova firma već ima 7 fabrika u Njemačkoj, Turskoj, Rusiji i Holandiji. U maju 2012.g. počeli su pregovori sa italijanskom advokatskom kućom “Ferretti Imolito” iz Vićence, koja povezuje firme koje žele investirati. Pregovara se i sa italijanskom firmom za preradu drveta i kompanijom iz Tunisa koja proizviodiu HTZ opremu.
Prema do sada dostupnim informacijama u zoni Lipova greda firma “Eko Bel” iz Laktaša, u vlasništvu Vladimira Šušnjara, koja se bavi preradom poljoprivrednih proizvoda, kupila je dvije parcele, a u avgustu 2012. otvorila je fabriku za preradu voća i povrća , u koju je do sada investirala 3,5 miliona KM. Za istu namjenu, prema nekim informacijama, ova firma kupila je i treću parcelu. Tokom 2015.godine italijanska firma “Megasil” počela je gradnju Fabrike za proizvodnju silicijskih poluga i listića (kao sirovine za jednu fabriku u Italiji), uz najavljeno ulaganje 35 miliona eura, od čega 12,5 miliona eura tokom 2016.g. Početak rada ove fabrike najavljen je za ovu godinu, a posao bi trebalo dobiti 70 radnika.
U nedostatku boljih ideja, priča o Lipovoj gredi se nastavlja i ove godine. Nekakvo preduzeće “Avrupa” iz Turske, koje posluje iznajmljenim transportom, kupilo je dvije parcele zemljišta na kome gradi poslovni objekat površine 7000m2 u kojem će se proizvoditi stambeni kontejneri za inostrano tržište . “Avrupa” je rad počela 2016. g. sa 12 radnika u iznajmljenom prostoru od firme” Eko Bel”, a najavila je u prvoj godini uložiti oko pola miliona KM. “Avrupa” predviđa zaposliti 70 radnika , koji će proizvoditi u početku 2 do 3 kontejnera dnevno, a nasnije 7 do 10 kontejnera.
Bošnjačka zemlja subjekat i predikat
Ali tema ove priče primarno nisu privredni dometi ili promašaji. I subjekat i predikat je dubičlka zemlja. Plodne oranice uz Unu i Savu koje su neposredno pred formiranje i nakon formiranja Titove Jugoslavije mjerama eksproprijacije, agrarne reforme oduzete bez naknade ili uz minimalnu kandadu od dubičkih muslimana, koji su bili pretežni posjednici. Oduzeta zemlja je data Zemljoradnilčkim zadrugama i Poljoprivrednim dobrima, koja su tada formirana, ili je ušla u privatne posjede. Sada je ta zemlja oteta ili kupljena za bagatelu od dubičkih muslimana postala važan privredni potencijal opštine.
Velike površine tog zemljišta, koje se nalazi uz rijeke Unu i Savu, u vrijeme Jugoslavije su korištene za eksploataciju šljunka, što je u nekim periodima zadrugama bilo važniji prihod od poljoprivrednih proizvoda. Šljunak je vađen iz zemlje i s njime su nasipani lokalni putevi, a opština je šljunak plaćala iz sredstava namjenjenih za sanaciju posljedica zemljotresa, koji je 1968. pogodio Bosansku Krajinu, a nanio ozbiljne štete i dubičkoj opštini. Koliko je toga šljunka izvađeno svjedoči desetina prirodnih jezera koja su nastala na mjestu eksploatacije, koja su vremenom bila poribljena i na njima se održavala ribarska takmičenja na mirnim vodama, jedne godine čak i Jugoslavensko prvenstvo.
Kad ti tvoje uzmu, Beč ili Hag, isti ti je vrag
Progon Bošnjaka iz BiH, otimanje Bošnjačke zemlje i pljačkanje Bošnjačkih imanja, mjereno ne više godinama i decenijama – već stoljećima, posebno intenzivno i posljedično dogodilo se od 1918. u Kraljevini SHS, ponovilo tokom nastajanja i postojanja Titove Jugoslavije, još drastičnije eskaliralo za vrijeme agresije na BiH 92-95, a događa se i danas u Dejtonskoj BiH, posebno u entitetu Rs.
Područje na kojem egzistira genocidna Rs je okupirano područje, oteta zemlja. To je 49% bh teritorija kojim je nagrađen srpski agresor za otimačinu, pljačku, progon,ubijanje i genocid nad Bošnjacima.
Republika srpska je oteto područje BiH. Oteta Bošnjačka zemlja nisu samo oteta polja, otete njive i oranice, otete bašte i dvorišta, već i oteteti gradovi, regije i prirodni resursi, u kojima se i dalje uspješno guši zajedništvo, a neometao jačaju i snaže nacionalizmi.
A prodaja zemljišta i prirodnih resursa države, od kojeg namjanje koristi ima narod, odvija se pred očima sviju i sve je bezobzirnija i beskrupoloznija. Opravdavanje takve prakse potrebom za novim radnim mjestima je više nego providna laž. A ovo što se već desetinu godina događa na području Bosanske Dubice, koju sada zovu Kozarska, je samo segment ili epizoda u stoljetnoj tradiciji pljačkanja Bošnjaka.
I dok se od slučaja do slučaja, od vremena do vremena pokrene priča o zahtjevu ili tužbi za povrat otetog, za nadoknadu i obeštećenje, zaborave ili obore građanske i državne tužbe za osudu pljačke i zločina, obnovi priča o denacionalizaciji i zatraži povrat otete imovine, na okupiranom području BiH, u Republici srpskoj, sve što je nekad bilo bošnjačko postaje srpsko – pitoma smaragdna Bosanska Dubica postaje šumska Kozarska Dubica, bosanski gradovi postaju srpski, Bosanski Novi, iz kojeg je u jednom danu istjerano 12.000 Bošnjaka- čitav jedan grad, nije više bosanski već srpski, bosanske njive, šume i polja postaju srpska, ulice bošnjakih graditelja postaju ulice srpskih koljača i pljačkaša…
Bezobzirno, beskrupulozno i zavjerenički nastavlja se progon Bošnjaka iz njihovih kuća i sa njihovih imanja, otimanje Bosne od Bošnjaka se nastavlja… I nije to samo uskraćivanje i brisanje prava na govor i jezik, sa kojim se prije sto godina krenulo iz Beča, već otimanje i brisanje prava na vlasništvo, sa kojim se nastavilo u Hagu… A kad ti tvoje uzmu, Beč ili Hag , isti ti je vrag!
I dok se i danas u Banja Luci prekopavaju Hiseti, i gradovima na području Rs nastavljaju devastrirati i zatirati bošnjačka mezarja, i tamo negdje – gdje se prije 100 godina pokušao izbrisati Bosanski jezik , danas se prepravljaju “matične i gruntovne knjige”, briše se sve bošnjačko, a upisuje srpsko; bošnjačko pravo vrasništva postaje srpsko, a bošnjačka imena na mapama i u knjigama zamjenjuju se srpskim.
A lokalitet Lipova greda na području Bosanske sada Kozarske Dubice je samo jedna kocka mozaika, stotinjak katastarskih čestica i gruntovnih parcela na platformi na kojoj se instalira zamišljena Velika Srbija.
Burlington, 23. Aprila 2017
Zijad Bećirević
