Na današnji dan prije četvrt stoljeća, u noći 7. maja 1993. godine, nakon 414 godina postojanja, minirana je i do temelja srušena jedna od najznačajnijih džamija u Bosni i Hercegovini, čuvena banjalučka ljepotica Ferhadija. Ubrzo zatim, minirani ostaci džamije odvezeni su na gradsku deponiju, a dio je bačen u jezero Karanovac, čime je nedvojbeno potvrđena planska i sistematska aktivnost realizacije zločina urbicida.
Ferhat-pašina džamija, zadužbina Ferhad-paše Sokolovića izgrađena 1579. godine i predstavljala je jedno od najuspješnijih arhitektonskih ostvarenja bosanske arhitekture u vrijeme Osmanlija u 16. stoljeću. Ferhadija je 1950. godine uvrštena u kulturnu baštinu BiH, a potom i na listu spomenika svjetske baštine pri UNESCO-u. No, Ferhadija je bila samo jedna od 16 banjalučkih džamija koje su tokom agresije na BiH od 1992. – 1995. godine do temelja porušene, piše Anadolu Agency (AA).
Odlukom Rijaseta Islamske zajednice 7. maj se obilježava kao Dan džamija, koji simbolički podsjeća na stradanje, potpuno rušenje ili oštećenje velikog broja džamija, mesdžida i drugih vakufskih objekata tokom posljednje agresije na BiH. Također, Dan džamija podsjeća muslimane ovih prostora koliko su sudbina i uništavanje bosanskih džamija imanentni sudbini i žrtvama samih muslimana.
Osim toga, 7. maj je ujedno i sjećanje na tragično stradanje Cazinjanina Murata Badića, 7. maja 2001. godine u Banjoj Luci. Tada su polaganje kamena temeljca za obnovu prekinuli neredi u kojima je Murat Badić zadobio smrtne rane. Ferhadija je ponovo sagrađena, te je svečano otvorena na Dan džamija 7. maja 2016. godine.
Tokom agresije na BiH srušeno 614 džamija, 218 mesdžida, 69 mekteba, četiri tekije, 37 turbeta i 405 drugih vakufskih objekata. Vojska Republike Srpske (VRS) potpomognuta iz Srbije srušila je 534 džamije, a ekstremisti Hrvatskog vijeća obrane (HVO) još njih 80. Uništeno je ili oštećeno više od 80 posto od 1.144 džamija koliko ih je prije agresije bilo na prostoru BiH.
– Na banjalučkom području uništeno najviše vjerskih objekata –
Odjel za standardizaciju i evidenciju Rijaseta IZBiH objavio je podatke trenutnog stanja objekata IZ-a, na nivou osam muftijstava, odnosno koliko je vjerskih objekata na području zemlje obnovljeno u periodu nakon agresije na BiH.
Prema podacima IZBiH, u toj zemlji se nalaze 2.822 islamska vjerska objekta, od čega je 1.912 džamija i 910 mesdžida. Od rata do sada obnovljeno je ukupno 1.175 vjerskih objekata, odnosno 789 džamija i 386 mesdžida. Najviše objekata IZ-a nalazi se na prostoru koji pokriva tuzlansko muftijstvo, a najmanje na prostoru banjalučkog muftijstva, na kojem je i stradalo najviše vjerskih objekata tokom agresije na Bosnu i Hercegovinu.
Na području BiH danas se nalaze 2.822 vjerska objekta, od čega je 1.912 džamija. Među džamijama, 789 njih je obnovljeno, 83 koje još nisu obnovljene, a 140 objekata je iz mesdžida pretvoreno u džamije, dok je ukupno 554 novosagrađenih džamija. Kada je riječ o mesdžidima, na prostoru BiH nalazi se 910 mesdžida. Obnovljeno ih je 386, neobnovljeno je njih 74, a sagrađeno je novih 287 mesdžida. Od rata do sada obnovljeno je ukupno 1.175 vjerskih objekata, odnosno 789 džamija i 386 mesdžida.
– Sjećanje na 614 srušenih džamija i progon Bošnjaka –
Na prostoru banjalučkog muftijstva nalaze se 104 objekta, 96 džamija, 75 obnovljenih, 10 neobnovljenih, 14 pretvoreno iz mesdžida u džamiju (dogradnja munare). Na ovom muftijstvu nalazi se osam mesdžida, šest ih je obnovljeno, jedan neobnovljen i jedan novosagrađen.
Na prostoru bihaćkog muftijstva nalaze se 354 objekta, 247 džamija, 110 obnovljenih, četiri neobnovljene, devet pretvoreno iz mesdžida u džamiju i 90 novoizgrađenih. Na ovom muftijstvu nalazi se 107 mesdžida, 57 ih je obnovljeno, četiri neobnovljena i 33 novoizgrađena.
Goraždansko muftijstvo ima 112 objekta, 88 džamija, 58 obnovljenih, 18 neobnovljenih, sedam pretvorenih iz mesdžida u džamiju i sedam novoizgrađenih. Na ovom muftijstvu nalazi se 24 mesdžida, 15 ih je obnovljeno, četiri neobnovljena i tri novoizgrađena.
Na prostoru sarajevskog muftijstva nalazi se 550 objekta, 373 džamije, 51 obnovljena, četiri neobnovljene, 17 pretvoreno iz mesdžida u džamiju i 137 novosagrađeno. Na ovom muftijstvu nalazi se 177 mesdžida, 49 ih je obnovljeno, 24 neobnovljena i 55 novoizgrađeno.
Na području Mostarskog muftijstva nalaze se 264 objekta, 190 džamija, 126 obnovljenih, 20 neobnovljenih, 20 pretvoreno iz mesdžida u džamiju i 39 novoizgrađenih. Na ovom muftijstvu nalaze se 74 mesdžida, 54 su obnovljena, pet neobnovljeno i 17 novoizgrađenih.
Travničko muftijstvo ima 286 objekta, 190 džamija, 91 obnovljena, osam neobnovljeno, 17 pretvoreno iz mesdžida u džamiju i 59 novoizgrađenih. Na ovom muftijstvu nalazi se 96 mesdžida, 40 ih je obnovljeno, pet neobnovljeno i 34 novoizgrađena.
Na području tuzlanskog muftijstva nalazi se 771 objekat, 491 džamija, 176 obnovljenih, 18 neobnovljenih, 30 pretvoreno iz mesdžida u džamiju i 131 novoizgrađena. Na ovom muftijstvu nalazi se 280 mesdžida, 117 obnovljenih, 12 neobnovljenih i 87 novoizgrađenih.
Na području zeničkog muftijstva nalazi se 381 objekat, 237 džamija, 102 obnovljene, jedna neobnovljena, 26 pretvoreno iz mesdžida u džamiju i 91 novoizgrađena. Na ovom muftijstvu nalaze se 144 mesdžida, 49 ih je obnovljeno, 17 neobnovljeno i 58 novoizgrađenih.
Dan džamija je sjećanje na 614 džamija srušenih u toku agresije na Bosnu i Hercegovinu i progona Bošnjaka s teritorija na kojima su stoljećima živjeli. Osim toga, prema podacima Islamske zajednice BiH, srušeno je i 218 mesdžida, 69 mekteba, četiri tekije, 37 turbeta i 405 drugih vakufskih objekata.
Izvor: Anadolija
