Zaklonjeni krošnjom drveta često ne vidimo šumu. Opsjednuti prolaznim dnevnim događajima gubimo iz vida stvarni svijet u kojem živimo i koji nas okružuje. Već dva desetljeća nakon ratnih strahota i stradanja ne vidimo i ne prepoznajemo našu kuću. EU je naša kuća. Ona se ne može odreći nas, niti se mi možemo odreći nje, bez obzira koliko smo u njoj, da li smo u njenim odajama ili smo pred njenim vratima, da li u njoj prepoznajemo izbjeglički ili topli dom.
Pod kišobranom Evropske unije svoje mjesto trenutno ima 28 evropskih zemalja, sa V.Britanijom koja je napušta. Iako kišobran EU sve manje može zaštiti od nepogoda, osloboditi straha od olujnog nevremena, sve veći broj, naročito manjih evropskih zemalja, želi pod njim naći sebi sigurnije utočište. Kao poMožda se može podvesti pod onoj narodnoj ”Bolje rana,nego mrtva glava“.
EU je jedinstvena ekonomska i politička unija, u koju je do sada (sa V. Britanijom) uključeno 28 zemalja. Nastala je nakon II Svjetskog rata na pokretima iz 50-tih godina prošlog vijeka kao zajednica 6 zemalja radi potsticanja ekonomske saradnje i u prvo vrijeme djelovala pod imenom Evropska ekonomska zajednica (EEZ). Formiranjem EEZ stvoreno je veliko jedinstveno evropsko tržište, koje je u kasnijim dekadama pored ekonomije obuhvatilo zdravstvo, zaštitu okoliša, klimatske promjene, te politiku vanjskih poslova, sigurnost, pravosuđe, migracije…
Tri glavna stuba EU su tri zajednice: Evropska zajednica za ugalj i čelik, Evropska zajednica za atomsku energiju i Evropska ekonomska zajednica. Glavna oblast na kojoj EU počiva je jedinstveno tržište zasnovano na carinskoj uniji, jedinstvenoj moneti (do sada prihvaćenoj od 18 članica), zajedničkoj poljoprivrednoj politici i politici ribarstva.
Pravna osnova EU su ugovori između njenih članica. Prvi takav ugovor je zaključen u Parizu 1951. kojim je 6 evropskih zemalja (Belgija, Zapadna Njemačka, Italija, Luksemburg, Francuska, Holandija) formiralo Evropsku zajednicu za ugalj i čelik (koji je istekao), te Rimski ugovor iz 1957, koji još traje i Mastrihtski ugovor iz 1992. koji je (u nastojanju da okupi narode i nacije Evrope) EEZ konstituisao kao uniju pod sadašnjim imenom Evropska unija (EU). Sve ove ugovore treba da zamjeni Ustav EU za koji postoji usaglašen tekst, ali ga trebaju ratificirati sve članice. Kao službeni jezici EU priznata su 24 jezika, a pored Eura priznate su još valute 11 članica. 9. Maj se obilježava kao Dan Evrope.
Građani država članica imaju državljanstvo EU. Državljanstvo EU je dodatak nacionalnom. Svaka osoba koja ima državljanstvo države članice EU ujedno ima državljanstvo EU, koje omogućuje slobodno kretanje u bilo kojoj državi EU, daje pravo biranja i pruža diplomatsku i konzularnu zaštitu.
EU sve značajniji politički i privredni faktor
U EU je zaposleno 40.000 uposlenika iz 28 država, od toga 10.000 Britanaca, za platu od 4.500 do 16.000 Eura. U EU radi 4.107 Belgijanaca,Talijana 2.473, Francuza 2.266, Njemaca 2.000, Britanaca 10.000, Poljaka 1.161… U institucijama EU je uposleno i 500 Hrvata. Najviše zaposlenih je u uredima širom svijeta. To su administratori, asistenti, osoblje za tehničke i administrativne poslove, pripravnici, radnici na održavanju, te stručnjaci u javnom sektoru (u matičnoj zermlji) i stručnjaci EU koji pomažu u raznim područjima.
Evropska unija je trenutno najmoćnija regionalna organizacija u svijetu. Njen pravni status je i sad predmet rasprava, jer se u cjelini ne može definisati ni kao federacija, ni konfederacija, niti kao internacionalna organizacija. EU je: a) federacija – u monetarnim odnosima, poljoprivredi, trgovini i zaštiti čovjekove sredine, b) konfederacija – u socijalnoj i ekonomskoj politici, zaštiti potrošača i unutarnjoj politici, c) međunarodna organizacija – u spoljnoj politici.
Tokom postojanja EU je postala model za integraciju zemalja i regija. Glavna pokretačka snaga EU je jedinstveno tržište, koje omogućuje slobodno kretanje roba, usluga, novca i ljudi. Razvijanjem tržišta energije, znanja i kapitala, sa eurom kao jedinstvenom evropskom valutom, uloga i snaga jedinstvenog tržišta postaju sve značajniji.
EU je značajan politički i privredni faktor na svjetskoj sceni. EU je najveća trgovinska sila svijeta. Sa 500 miliona stanovnika veća je od SAD i Rusije zajedno. EU prizvodi četvrtinu svjetske proizvodnje, a sa 20% učestvuje u svjetskom uvozu i izvozu.
U proteklih 60 godina EU je značajno podigla nivo opšteg blagostanja svih članica i društva u cjelini. Istrajno se zalaže za liberalizaciju tržišta, teži ukloniti trgovinske barijere i u uslovima slobodnog tržišta proširiti saradnju sa drugim zemljama i organizacijama. U zadnjih pola stoljeća sistemom liberalizacije svjetska proizvodnja je povećana 4 puta, svjetska trgovina 17 puta, a prihodi po glavi stanovnika udvostručeni. Prosječne carine su smanjena sa 40% (1941.g.) na svega 4%. EU je uspostavila i uspješno razvila mržu bilateralnih sporazuma sa pojedinačnim zemljama i regionima, postala kiljučlni faktor multilaterale trgovine.
EU aktivno pomaže zemljama u razvoju, pruža pomoć ugroženim širom svijeta, bori se protiv siromaštva. Od 70-tih godina prošlog vijeka značajno je doprinjela smanjivanju carinskih tarifa i trgovinskih kvota na uvoz roba i usluga iz zemalja u razvoju. Radi održavanje stabilnosti u svijetu EU od 1973.g. po Mastrihskom sporazumu uspješno razvija zajedničku saradnju i bezbjedonosnu politiku. Programom EU “Sve sem oružja” EU je omogućila slobodan ulaz roba i usluga iz 49 najslabije razvijenih zemalja. U nekim procesima EU se prepoznaju i apsurdi. EU je ponudila članicama i njihovima građanima otvorene granice, a kad su građani krenuli preko granica počela ih zatvarati.
Političke aktivnosti EU obuhvataju sve od zdravstva i ekonomije, monetarnih odnosa, agrokulture, trgovine, do zaštite životne sredine, inostranih poslova i odbrane. Lisabonskom strategijom iz 2000-te usvojeni su strateški ciljevi po kojima je EU trebala do 2010-te postati najdinamičnija i najkonkurentnija privreda svijeta. U tom kontestu 1999.g. ustanovljen je “Pakt za stabilnost” po kojem članice EU ne mogu imati budžetski deficit iznad 3% od BDP, a ustanovljene su mjere upozorenja i sankcije za članice koje deficit povećaju iznad 3%.
Evropski savjet je juna 2001. usvojio “strategiju održivog razvoja”, poznatoj pod nazivom “Geterborška strategija”, po kojoj održivi razvoj postaje strateški cilj EU. Geterborška strategija je revidiranja 2006. i 2009.godine.
ŠirenjeEvropske unije
Evropska unija (EU) je nadnacioanlna zajednica. Formirle su je 1951.godine : Belgija, Zapadna Njemačka, Italija, Luksemburg, Francuska i Holandija, a nakon više godina priključuju joj se: 1973. Danska, Irska, Ujedinjeno kraljevstvo – V. Britanija, 1981. Grčka, 1986. Portugal i Španija, 1995. Austrija, Finska, Švedska, 2004. Estonija, Kipar, Letonija, Litvanija, Mađarska, Malta, Poljska, Slovačka, Slovenija i Češka, 2007. Bugarska, Rumunija , a 2013. Hrvatska. Norveška, Švajcarska i Lihtenštajn sa EU imaju specijalne veze, ali nisu ušle u EU. EU su napustili Island i V. Britanija.
Balkan ostaje prioritet uprocesu daljeg širenja EU, koja se snažno angažuje da kandidatima pomogne u pristupnom procesu. Kandidati za članstvo u EU su: Makedonija, Turska, Albanija, Crna Gora i Srbija, a potencijalni kandidati su Bosna i Hercegovina i Kosovo. Postoji nada da će BiH status kandidata dobiti do kraja ove godine.
Kriterijma iz Kopenhagena, postavljenim 1973.godine, određeni su uslovi za članstvo u EU: politički – stabilnost institucija, vladavina i poštivanje prava manjina, ekonomski – postojanje djelotvorne tržišne privrede i sposobnost njenih nosilaca, pravni – usvajanje pravnih tekovina EU.
Status kandidata ima država koja je zatražila punopravno članstvo u EU, a kojoj je na osnovu pozitivnog mišljenja Evropske komisije i Evropskog savjeta takav status odobren. Kada ispuni kriterije, zaključi pregovore o članstvu i potpiše ugovor o pristupanju, država kandidat stiče pristupni status. Pristupnu strategiju EU za pomoć državama kandidatima čine: Sporazum o pridruživanju, Pristupno partnerstvo i nacionalni program pravnog nasljeđa EU i Programi pristupne pomoći. Turska već 54 godine traži članstvo u EU. Svoje negodovanje zbog toga turski predsjednik Erdogan izrazio je riječima „EU primorava Tursku da „kleči“ pred njom, kako bi postala njena članica.“
U EU već 60 godina vladaju mir i stabilnost, uz konstantno poboljšanje životnog standarda. Ukidanjem graničnih kontrola ljudi mogu slobodnije živjeti, raditi i putovati unutar i van granica EU. Za promociju mira, unapređenje demokratije i zaštitu ljudskih prava Evropskoj uniji je 2012. godine dodjeljena Nobelova nagrada za mir.
60 godina postojanja EU
U martu 2017. EU je u Rimu obilježila je 60- godišnjicu postojanja i 60 godina od potpisivanja Rimskog sporazuma. Tom prigodom je konstatatovano da je EU izgrađena kao “jedinstvena unija sa zajedničkim institucijama, kao zajednica mira, slobode, demokratije, ljudskih prava, vladavine zakona i kao velika privredna sila sa zavidnim nivoima socijalnme zaštite i blagostanja“. Na samitu održanom tom prigodom lideri lideri članica potpisali su Rimsku deklaraciju kojom je EU uvela “princip u više brzina“ koji omogućuje zemljama koje idu brže da idu dalje dok druge ostaju na marginama”, ali zajedno nastavljaju kretanje u istom pravcu.
Jedan od glavnih ciljeva EU je ostvarivanje i zaštita ljudskih prava unutar unije i u svijetu. Ova prava su ustanovljena Lisabonskim ugovorom iz 2009.g. i Poveljom o osnovnim pravima EU.
Aktuelna pitanja EU su: proširenje EU na jug i istok, odnosi sa SAD, revizija pravila Pakta za stabilnost, emigrantska kriza (do nedavno) i ratifikacija Ustava EU od strane država članica. Predsjednici i premijeri država članica EU 29.10.2004. godine donijeli su prvi Ustav EU, koji je trebalo da ratificiraju sve članice, ali su ga odbacili glasači Francuske i Holandije, radi čega je privremeno suspendiran.
Institucije i tijela EU
Evorpska unija je zasnovana na načelima predstavničke demokratije i vladavini prava, a ozakonjena ugovorom između država članica. Evropski parlament predstavlja građane na razini EU, a države članice imaju svoje predstavnike u Evropskom vijeću, Vijeću EU i drugim tijelima. Predsjedavanje EU odvija se po načelu rotacije, a biće zamjenjeno stalnim predsjedništvom.
Institucije EU su: Evropski parlament u Briselu, Luksemburgu i Strasburgu (Francuska), Vijeće EU (Brisel), Savjet (ministara) EU, Evropska služba za spoljne poslove (EEAS), Sud EU (Luksemburg), Revizorski sud (Luksemburg), Evropski gospodarski i socijalni odbor (Brisel), Odbor regija (Brisel), Evropski ombudsmen (Strasburg), Evropski nadzornik za zaštitu ličnih podataka (Brisel), Evropska komisija ( Brisel), itd.
Brisel je glavni grad i domaćin plenuma i sastanaka. Strasbur je sjedište Evropskog parlamenta i domaćin plenarnih zasjedanja. U Luksemburgu je sjedište Sekretarijata Evropskog parlamenta i Evropskog suda pravde, a u Frankfurtu je Evropska centralna banka…
Evropski parlament je predstavničko tijelo za više od 500 miliona stanovnika EU. Postoji od 1979.g. Sjedište Evropskog parlamenta je u Strasburu. Parlament čini 751 poslanik, koje biraju državljani EU na direktnim izborima, svakih 5 godina. Svaka država članica ima određeni broj poslanika.Parlament i Savjet EU zajedno usvajaju zakone iz svih oblasti, uključujući i Budžet EU. Predsjednika i potpredsjednika Parlamenta biraju poslanici svake 2,5 godine.Odluke se donose kvalifikovanom većinom .
Savjet EU ili Savjet ministara ima 28 članova. Čine ga ministri država članica. Sjedište Savjeta EU je u Briselu. Ima zakonodavnu i izvršnu funkciju po pitanju zajedničke spoljne i bezbjedonosne politike.
Evropski savjet je političko voćstvo EU. Oformit je 1986. godine, a čine ga predstavnici država članica – predsjednici država ili šefovi vlada. Pomažu im i ministri inostranih poslova država. Raspravlja o razvojnoj politici EU. Rješava političke krize i neslaganja, te sporove između država članica i institucija EU. Predsjednik Evropskog savjeta je Donald Tusk. Pored Evropskog savjeta postoji Savjet Ervrope, kao međunarodna organizacija nezavisna od EU.
Evropska komisija je temeljna i najveća institucija EU sa sjedištem u Briselu i dijelom u Luksemburgu. Komisija je izvršno tijelo odgovorno za upravljanje i zakonske inicijative. Zastupa i predstavlja EU i upravlja budžetom EU. Evropska komisija je odgovorna Evropskom parlamentu. Svoja predstavništva ima u svim državama članicama, a delegacije u nekim drugim državama. Komisiju čine komesari iz 28 zemalja EU. Komisija ima predsjednika i 5 potpredsjednika. Predsjednik Evropske komisije je Žan Klod Junker. Predsjednika i članove komisije predlaže Evropski savjet, a odobrava Evropski parlament. Njihov mandat je 5 godina.
Evroposki sud za ljudska prava osnovan je 1959. godine, sa sjedištem u Strasbugu. Sud ima 48 sudija, koliko je i potpisnika konvencije. Sud razmatra pritužbe građana na povredu prava po Evropskoj konvenciji o ljudskim pravima.
Za sprovođenje politike EU je formirala različite agencije, tijela, savjetodavna tijela i odbore, kao što su:
Integracije koje su strukturalnim razvojem dovele do trenutnog stanja u EU:
Briselski sporazum (1948, izmjenjen 1954/1955), Pariški ugovor (1951-1952), Rimski ugovori (1957/1958), Ugovori o EZ (1965,1967), Zaključci Evropskog savjeta (1975), Šengenski sporazum (1985-1995), Jedinstveni evropski akt (1986/1987), Mastrihtski ugovor (1992/1993), Amsterdanski ugovor (1997-1999), Ugovor iz Nice (2001-2003), Lisabonski ugovor (2007-2009) …
Rimskim ugovorima, zaključenim marta 1957. u Rimu, osnovana su Evropska ekonomska zajednica (EEZ), Evropska zajednica za atomsku energiju (EURATOM) i Carinska unija.
Mastrihskim ugovorom, zaključenim februara 1992.g, EU djeluje pod imenom EU.
Šengenski sporazum sklopljen je juna 1985. između Belgije, Francuske, Luksemburga, Njemačke i Holandije o ukidanju graničnih kontrola i slobodi kretanja na području EU, po kojem je državljanima članica EU omogućeno da se bez granične kontrole ličnih dokumenata (pasoš, LK) mogu kretati prostorima EU. Zbog procedure u ujedinjenju Njemačke, sporazum je stupio na snagu 10 godina kasnije, avgusta 1995.g. Amsterdamskim sporazumom iz 1999. Schengenski sporazum je uključen u zakonodavstvo EU, a prihvatile su ga 24 evropske zemlje i 4 zemlje EFTA.
Amsterdamski ugovor reguliše rad Evropskog parlamenta. Potpisali su ga ministri spoljnih poslova drežava 1977, a primjenjuje se od 1999.godine.
Finansijska tijela EU:
Evropska centralna banka koja zajedno sa nacionalnim bankama čini Evropski sitem centralnih banaka. Evropska centralna banka vodi monetarnu politiku EU i brine za stabilnost Eura. Formirana je 1. Januara 1999. godine sa sjedištem u Frankfurtu.
Evropska investiciona banka osnovana je 1958.godine sa sjedištem u Luksemburgu. U nju je uključeno 120 država širom svijeta.
Evropski finansijski sud ima 28 članova.
Agencije EU:
Agencije EU su neovisni pravni subjekti formirani sa jasno određenim ciljevima i zadacima. Neke su formirane 70-tih, neke 90-tih prošlog, a neke od 2000-te godine novog vijeka. Neke su za vanjsku i siguronosnu politiku ( EDA, EUISS… ), neke za policijsku i pravosudnu saradnju u krivičnim stvarima ( Cepol, Eurojust, Europol….). Od 2000-te godine su formirane izvršne agencije za obrazovanje, audiovizuelnu politiku i kulturu (EACEA- Evropsklo istraživačko vijeće, ERC- za konkurentnost i inovacije, GACI-za zdravlje i potrošače…), itd.
Europol je služba evropske policije za prvenciju i suzbijanje terorizma, trgovinu drogom, ilegalne imigracije, trgovinu ljudima i ukradenim vozilima. Djeluje od 1.jula 1999.godine, a sjedište mu je u Hagu.
Sud Evropskih zajednica tumači odredbe osnivačkih ugovora EU.
Eurojust je tijelo EU zaduženo za saradnju pravosuđa. Djeluje od februara 2002.godine.
Evropski građanski pravobranitelj (Ombdusaman) istražuje i razmatra optužbe građana EU na nepravilan rad ustanova EU. U njegovoj nadležnosti nisu pritužbe na račun nacionalnih, regionalnih i lokalnih vlasti, koji se mogu obratiti samo građanskom pravobranitelju.
Taiex je osnovan 1995. radi usklađivanja zakonodavstava i pomoći u tome.
EMU je ekonomska i monetarna unija. Ima za cilj usklađivanje ekonomske i monetarne politike. Formirana je u 3 faze : 1990-1993, 1994-1998, 1999 – do danas.
Evropska banka za obnovu i razvoj osnovana je 1991.g. sa sjedištem u Londonu. Banka je vlasništvo 60 država, a u nju je uključeno 28 država Evrope i Azije.
Strukturalni fondovi imaju za cilj smanjenje jaza između bogatijih i siromašnijih regija EU (Potsticaji). U njih se izdvaja 1/3 sredstava EU.
Eurozona je naziv za skup država koje su napustile svoju nacionalnu valutu i prihvatile Euro.
EFTA je Evropska asocijacija slobodne trgovine sa 28 država. Nastala je 1960.
Sporazum o slobodnoj trgovini se koristi za ukidanje ili smanjivanje carine na neke proizvode i usluge i za necarinske barijere između dviju država.
Carinska unija je stvorena 1957. godine i bila je glavno uporište pri osnivanju EU, sa kojom se sporazumno ukidaju carine između država.
Carine 2007 je program za olakšavanje trgovine od 2003 do 2007.godine.
CEFTA je Sporazum o osnivanju zone slobodne trgovine, koji su 1992. potpisale Čehoslovačka, Mađarska Poljska, 1966. Slovenija, 1997. Rumunija, itd.
Eknomski i socijalni komitet je savjetodavno tijelo EU sa 28 država i 317 članova.
Eurostat je statistička služba EU.
LIFE su instrumenti EU za zaštitu čovjekove okoline.
Agenda programskih aktivnosti EU
Agenda je program aktivnosti za razvoj EU. Sastavni dio agende su Bijela knjiga, koja sadrži prijedloge budućih aktivnosti i Zelena koja sadrži savjetovanja o određnim pitanjima. Neke od tih programskih aktivnosti su:
Bolonjski proces je počeo 19.6.1999.g, kada je 29 evropskih zemalja potpisalo Deklaraciju o visokom obrazovanju.
Erazmus je program visokog obrazovanja uveden 1987.g. Uključuje 32 zemlje.
Eureka je program međunarodne saradnje preduzeća i univerziteta od 1985.g.
Youth je program za obrazovanje i kulturu mladih (od 15 do 25 godina)
COST je Sporazum o naučno-tehničkom istraživanju iz 1971.godine.
Culture 2000 je sporazum o kulturi.
IPA je instrument za pretpristupnu pomoć (tehničko-finansijska podrška) zemljama jugoistočne Evrope u prcesu eurointegracija. Od 2008 do 2011. Srbiji je odobrena bespovratnu pomoć 1 miljardu Eura, a aprila 2008. već je dobila 165 miliona kao prvu ratu namjenjenu za 36 projekata.
Cards je Program tehničko-finansijske pomoći EU državama Jugoistočne Evrope, od 2000-te godiine.
Sapara je poseban pristupni program za poljoprivredni i seoski razvoj.
INTERREG je inicijativa za privrednu i socijalnu integraciju.
Budžet EU
EU je u 2013.g. usvojila dugoročni budžet od 2014. do 2020-te godine u visini od 960 miljardi eura. Najviše se budžetskih sredstava troši za poljoprivr edu (40%), regionalni razvoj 35% do 40%, a preostala sredstva se raspoređuju za administraciju, obrazovanje, kulturu, sigurnost zemalja i očuvanje okoliša.
U 2016. g. budžet EU iznosio je 155 miljardi Eura. Budžet EU za 2017.godinu iznosi 158 miljardi (obaveze), od čega su 134 miljarde za plaćanja. U 2017.g. najviše budžetskih sredstava utrošiće se za “pametni i inkluzivni rast“ i za „održivi rast“. Administracija košta oko 6%, koliko i globana Evropa. Nešto više nego godinu ranije potrošiće se za migracije i bezbjednost.
Izlazak V.Britanija iz EU
Nije tajna da je EU skupa visokopozicionirana birokratizirana tvorevina, po nekima sve manje izazovna i popularna za one koji su u njoj, ali i za one koji joj teže, u nedostatku boljih alternativa. EU nudi niz pozitivnih vrijednosti, ali u sebi nosi i ograničenja koja mogu ozbiljno smetati, naročito malim zemljama kao što je BiH.
Izlaz V. Britanije iz EU kazuje mnogo više nego se da pretpostaviti. Britanija je i u EU bila odvojena i imala svoj status. Sama je regulisala poreze, odbranu i nije uvela Euro. Po nekim mišljenjima to je ozbiljno upozorenje, šamar i pobuna protiv okoštale, preživljene, skupe i duboko birokritizirane strukture EU. Izlaskom iz EU 10.000 Britanaca koji su bili zaposleni u institucijama EU gubi posao, a 2 miliona Britanaca koji su živjeli u zemljama EU gubi određene privilegije, naročito penzioneri.
Strategija EU do 2020-te
EU je 2010-te godine pokrenula razvojnu “Strategiju Evropa 2020” kao viziju evropske socijalne tržišne ekonomije za 21. vijek. Kao prioriteti strategije postavljeni su: 1. pametan rast (razvoj ekonomije zasnovane na znanju i inovacijama), 2. održivi razvoj (stvaranje konkurentne ekonomije koja efikasno koristi resurse i vodi računa o okolišu) 3. inkluzivni rast (poticanje ekonomije na veće zapošljavanje koja ostvaruje ekonomsku, društvenu i teritorijalnu koheziju).
Ciljevi ove strategije su: U oblasti zapošljavanja sa 69% povećati zaposlenost stanovništva starosne dobi između 20 i 64 godine na 75%, 3% BDP EU investirati u istraživanje i razvoj (više poslova, veća produktivnost), ispuniti klimatsko-energetske ciljeve – smanjiti emisiju štetnih gasova za 20%, povećati udio obnovljive energije za 20% i za 20% povečati energetsku efikasnost. U oblasti obrazovanja postići da najmanje 40% generacija stekne tercijalni stepen obrazovanja, a sa 15% smanjiti na 10% broj osoba koje ranije napuštaju školovanje. Broj siromašnih smanjiti za 20 miliona, s tim što svaka članica EU treba smanjiti za 25% broj osoba koje žive ispod linije siromaštva.
Pokretačka snaga i zakonodavna osnova ove razvojne strategije EU je Evropski parlament. Evropsko vijeće je nosilac, a Evropska komisija prati napredak. Ovaj partnerski pristup se proteže na odbore EU, nacionalne parlamente, nacionalne, regionalne i lokalne vlasti, na druge učesnike i civilno društvo.
EU pred velikim izazovima
EU je danas suočena sa velikim izazovima, kako na nivou unije tako i na globalnom nivou, koji se ispoljavaju kao regionalni sukobi, terorizam, protekcionizam, rastuće migracije stanovništva ili kao socijalni nemiri i ekonomske nejednakosti.
Politička nestabilnost i krizne situacije, koje se sve učestalije javljuju širom svijeta, a u različitoj formi nisu rijetke ni u Evropi, izazivaju napetosti i potrese i u EU, pa se ponekad postavlja i pitanje od ranjivosti EU do njenog daljeg opstanka. Na broja pitanja te vrste, koja se često postavljaju, nije jednostavno dati argumentovan i uvjerljiv odgovor. Najčešća od tih pitanja su : Koja je svrha EU? Koja su dostignuća EU? Šta je do sada ostvarila? Kako EU funkcionira i može li tako dalje opstati? Koji su joj dalji izazovi? Može li se EU uspješno nositi s drugima u uslovima globalizacije? Koja je uloga EU u daljoj budućnosti? Da li će se i pod kojim uslovima nastaviti proširenje EU ? Kakva je sudbina Eura? A mnoga od ovih i sličnih pitanja žuljaju sve one zemlje koje su na putu priključenja uniji.
A tu su i druga pitanja koja traže odgovre su: Koju korist imaju i koju će imati građani od EU ? Koje i kakve su mjere za potsticanje zapošljavanja, rasta i ulaganja?Šta se želi postići novostvrenim Evropskim snagama solidarnosti? Kakav je napredak ostvaren u pogledu migracija, itd.
U EU su svjesni činjenice da Rusija želi oslabiti osnovu djelovanja EU sa SAD prema BiH, Makedoniji, Srbiji, C.Gori i Kosovu, dijelom i Albaniji. Uz to, u EU je još prisutan strah od prenošenja regionalnih sukoba i rastućih nacionalizama iz jugoistoka Evrope na prostore EU. Nije li i to razlog što Visoka predstavnica EU Federika Moderini za sutra 24.5. 2017. poziva na zajedničku večeru premijere zemalja Zapadnog Balkana, na kojoj će se voditi razgovori o situaciji u svijetu i novim koracima EU.
U EU su odlučni da se suoče sa svim izazovima i da uniju sačuvaju i učine još bezbjednijom, perspektivnijom, konkurentnijom, prosperitetnijom, odr živom i socijalno odgovornijom, kako na nivou unije tako i na globalnoj sceni.
U Burlingtonu, 23. Maja 2017
Zijad Bećirević
