U emisiji RTV Kozarska Dubica “Ključna tačka” 22.10.2020.g. nastupio je bračni par – književnici Stevka Kozić Preradović i Ranko Preradović. Za emisiju sam saznao slučajno i gledao je s velikom interesovanjem, jer to me vratilo 56 godina unazad i potsjetilo na Prvi susret mladih pisaca BiH, koji je održan 1964.g. na Kozari u organizaciji “Kluba mladih pisaca” Bosanska Dubica, kome sam tada bio na čelu.
Gosti emisije “Ključna tačka” Stevka i Ranko, tada mladi ljudi čija je ljubav bila tek u začetku, sjetili su se tih susreta, koji su za njih bili sudbonosni. Poezija ih upoznala, oplodila njihov život i održala ih u braku 55 godina. Ranko se kroz život posvetio novinarstvu, ali se aktivno i uspješno potvrđivao u književnosti. Stevka piše poeziju i prozu, a njena djela su i u školskoj lektiri i prevođena na više stranih jezika.
Tokom razgovora sa voditeljicom emisije Stevka se sjetila jedne učesnice susreta, mlade djevojke Katarine, (Katarina Dostica Op. ZB), koja joj je prilikom njihova prvog kasnijeg susreta poklonila prvi Bilten tada napravljen na Kozari i umnožen na šapilografu.
Sjećanje na Ranka me navelo da zavirim u njegovu biografiju, uvjerim se da živi u Banjaluci, da je 50 godina u svijetu književnosti i da je svoj književni opus obogatio sa 20 knjiga poezije prepoznate na domaćoj i inostranoj kniževnoj sceni. Dobitnik je brojnih nagrada, a jedna od njemu najdražih je iz Sremskih Karlovaca, dodjeljena povodom 50 godina knjževnog stvaranja.
Dubički klub mladih pisaca osnovan je 1963.godine, a njegovi članovi sastajali su se u prostorijama Radničkog univerziteta, gdje su pisali i čitali svoje prve literalne radove i sanjali kako će jednoga dana biti poznati kao Petar Kočić, Branko Radičević.… Aktivniji članovi kluba u tom periodu bili su: Dostica Katarina, Bećirević Zijad, Stanić Milka, Tomaš Živana, Prusac Šemso, Hatipović Ahmed…Njihova poezija bila je rado slušana, njihova proza čitana…Jedan od promotivnih klupskih nastupa bio je recital pripremljen za 29. Novembar – Dan Republike Jugoslavije!
U glavama mladih pjesnika rodila se ideja da se na legendarnoj planini Kozari organizuje skup mladih pisaca BiH, što je na zadovoljstvo svih ostvareno godinu kasnije. Pomoć u organizaciji susreta pružili su: Crveni krst Prijedor, koji je obezbjedio kuharicu i namirnice za ishranu učesnika i dubičko Udrženje izviđača “Avdo Ćuk”, koje je postavilo i održavalo šatorsko naselje na vrhu Kozare – Mrakovici, gdje se nalaze poznati spomenik žrtvama ustaško – fašističkog terora i planinsko – lječilišni centar.
Prvim susretima mladih pisaca na Kozari (koji su od tada postali tradicionalni), prisustvovali su: Avdo Mujkić iz Lukavca, Stevka Kozić i Ranko Preradović iz Banja Luke, Zijad Bećirević, Katarina Dostica, Živana Tomaš i Milka Stanić iz Bosanske Dubice, Mile Mutić iz Prijedora i drugi. Uslove boravka u šatorskom naselju obezbjeđivali su prijedorski izviđači i izviđači dubičkog izviđačkog odreda “Avdo Ćuk”, među kojima : Tomaš Milena, Karat Rusmir …Najmlađi učesnik susreta bio je Srđo Balaban, koji je svirao harmoniku i bio nezamjenjiva komponenta zabavnog života, a imao je tada svega desetak godina.
U okviru susreta održavane su književne večeri u Kozarcu, Trnopolju i za pacijente lječilišnog centra Mrakovica, koje su završavane opštim veseljem. Pjevali smo, igrali, a druženje završavali Kozaračkim kolom. Naši odabrani literalni radovi su objavljivani u posebnom Biltenu, koji je pripreman za učesnike i goste. Inspirisan poezijom početnika Rusmir Karat, tada u svojstvu izviđača, napisao je dirljivu i veoma prihvaćenu pjesmu o majci, koju su mnogi slušaoci oplakali. Ta pjesma ga je uvrstila u mlade pisce i do kraja života opredjelila za pisanje i novinarstvo.
Gost i učesnik Prvih susreta bio je već tada poznati pjesnik Duško Trifunović iz Bosanskog Broda, kasnije afirmisani književnik (sa 20 knjiga poezije, četiri romana, nekoliko drama) i TV autor. Autor je brojnih tekstova za pozante pop-rok pjesme koje su proslavile “Bijelo dugme”, “Indekse”, Zdravka Ćolića, Nedu Ukraden…Preko 230 njegovih pjesama je snimljeno i komponovano. Nagrađen sa više nagrada, među kojima “Brankovom nagradom” i “Šestoaprilskom nagradom Sarajeva”. Veći dio života proveo je u Sarajevo, iz kojeg seli tokom rata u Novi Sad, gdje je umro 2006.g. u 72.g. života.
Jedan, svima posebno drag učesnik susreta, bio je Avdo Mujkić, rođen kao ratno siroče u Puračićima, kod Lukavca, (kasnije medicinar po struci), koji je zavolio knjigu i već 1962.g. se proslavio zbirkom pjesama “Gavraški motivi”. Objavio je 12 zbirki pjesama. Nagrađivan je više puta (i za pjesmu “Jasenovac”) i prevođen na strane jezike. Umro je marta 1991. u 48. godini života.
U vrijeme našeg boravka na Kozari nedaleko od nas imali su svoje šatorsko naselje Beograđani, sa kojima smo uspostavili prijateljski odnos. Obilazili se, zajedno zabavljali, a iz tog odnosa nastala su prijateljstva pa i ljubavi, koja su se nastavila i trajala dugo vremena kasnije.
U slobodno vrijeme, nakon kiše koja je na Kozari česta i nekad tokom dana pada više puta, išli smo brati mlječne gljive, od kojih nam je kuharica pravila ukusna jela. Zaboravio sam njeno ime, ali sam zapamtio da nam je udovaljala na razne načine i bila brižna kao majka.
Vjerujem da učesnici Prvog susreta mladih pisaca na Kozari nisu zaboravili jednu olujnu noć, u kojoj smo po jakoj olujnoj kiši, prestravljeni učestalom grmljavinom i sijevanjem, na otvorenoj karoseriji kamiona vozili u ambulantu jednog od učesnika kome je pozlilo. Pokušavali smo ga držati u sjedećem položaju, a on nam se otimao i ustajao, i svakog trenutka se moglo dogoditi da padnemo iz vozila i mi i on. Bila je to prava drama. U ambulanti je dobio injekciju za smirenje i zadržan na noćenju. Na kraju se sve dobro završilo.
Bili smo svi tada jako mladi. Poezija je tada opredjelila naš život i od većine nas načinila osjećajne i patriotski odane ljude. Imao sam tada samo 22 godine i još se nisam naučio sam obrijati, pa su me brijali drugi, prateći to duhovitim šalama.
Nakon Prvog susreta mladih pisaca na Kozari 1964.godine književni susreti na Kozari postali tradicionalna manifestacija, koja se održava svake godine, a prisustvuju joj mnoga poznata književna imena.
Godinama kasnije generacije mladih iz cijele Jugoslavije dolazile su na Kozaru, a naročito od 1972. kada je na planinskom vrhu Mrakovica podignut monumentalni Spomenik Revoluciji sa memorijalnim zidom kao svjedočanstvo ogromnog stradanja narada Kozare i Potkozarja od njemačkih snaga, ustaša i četnika tokom NOB-e.
Prvi susret mladih pisaca Bosne i Hercegovine, održan 1964. na Kozari, pao je u zaborav i malo je onih koji ga pamte, jer mnogi učesnici nisu više među živim, ali je u njihovoj pisanoj riječi, poeziji i prozi, ovjekovječita domovinska ljubav i patriotizam kao trajna pouka i poruka ovim i budućim generacijama. Time su učesnici Prvog susreta mladih pisaca Bosne i Hercegovine postali nedjeljivi dio epopeje Kozare, što na neki način potvrđuju i sjećanja Stevke Kozić Preradović i Ranka Preradovića u emisiji dubičke RTV “Ključna tačka”.
Burlington, 23. Oktobra 2020
Zijad Bećirević
